Je kunt er niet omheen, ook in de bouw is duurzaamheid hot. Aangestuurd door de energiecrisis staan energiezuinigheid en duurzaam bouwen volop in de belangstelling.
In de praktijk is het niet eenvoudig om te bepalen welk product of bouwmateriaal wel of niet duurzaam is. Door de marketing krijg je het gevoel dat vrijwel alle bouwproducten of -materialen duurzaam zijn (geworden). Is dat zo óf is het een marketingtruc, greenwashing? Wat zijn duurzame materialen en wat bedoelen wij met het woord duurzaam?
Duurzaam bouwen vroeger en nu
De term duurzaam, zoals in het begrip duurzaam bouwen, bestaat al lang. De betekenis van het woord is de afgelopen jaren behoorlijk verandert. In vroegere tijden, laten we zeggen tot 30 jaar geleden, betekende een duurzaam bouwmateriaal vooral hoe lang is het bouwmateriaal van waarde voor mij. Een huis moest een dak hebben dat van duurzaam materiaal werd gemaakt, zodat het lang meeging om mij te beschermen. Tegenwoordig kijken we ook naar de waarde van het materiaal voor onze omgeving. Het dak moet lange tijd bescherming bieden, maar het materiaal mag geen negatieve invloed op de omgeving hebben.
Het bouwmateriaal asbest is een mooi voorbeeld om dat te verduidelijken. Halverwege de vorige eeuw werd dit materiaal ontwikkeld. Een bouwmateriaal met een hoge functionele waarde: sterk, vochtwerend en brandwerend. Geschikt om op veel plaatsen als bouwmateriaal te dienen en met een lange levensduur: zeer duurzaam. Tot we ontdekten dat het slecht is voor onze gezondheid en onze omgeving.
Toekomstige generaties
Met dit voorbeeld in het achterhoofd wordt de omschrijving zoals die op de klimaatconferenties van Rio (1992) en Kyoto (1997) over duurzaam bouwen werd bedacht veel duidelijker: ‘Onder duurzame ontwikkeling wordt een ontwikkeling verstaan die voorziet in de behoefte van de huidige generatie zonder daarmee voor de toekomstige generaties de mogelijkheid in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien.’
Tegelijk wordt daarmee het antwoord op de vraag wat dé duurzaamste producten of materialen zijn voor de bouw er niet eenvoudiger op. Sterker nog, meestal is er niet één product of bouwmateriaal dat duurzaam is op elk gebied. Kijk naar zonnepanelen of de warmtepomp. Aan de ene kant duurzame producten omdat ze duurzame energie opwekken, zonder gebruik van fossiele grondstoffen, tegelijk producten waar behoorlijk wat milieubelastende materialen in zitten. Wat energetisch duurzaam is, kan juist zeer milieubelastend zijn.
Onze KYK op duurzaam bouwen
Het gaat om de juiste afweging! Om een goede afweging te maken zijn meerdere aspecten van duurzaamheid belangrijk en is brede kennis noodzakelijk. Dat begint allereerst bij een heldere begripsbepaling: over welk soort duurzaamheid hebben we het? Gaat het om energiezuinigheid, hergebruik of milieubelasting? Daarna over de afwegingen die je daarin maakt.
Dat is onze KYK op duurzaam bouwen.