Woningsplitsing verdient meer aandacht

Eind vorig jaar presenteerden de ministers De Jonge en Helder het Programma Wonen en Zorg voor Ouderen. Ingegeven door de woningnood en de enorme groei van het aantal ouderen wil het kabinet de doorstroming verbeteren door de nieuwbouw van woningen te versnellen, specifiek woningen voor ouderen te bouwen en te zorgen voor voldoende voorzieningen in de wijk. Een prachtige ambitie.

Minstens zo belangrijk is het ‘beter benutten van bestaande woningbouw,’ zoals kennis- en netwerkorganisatie Platform31 in een gelijknamig rapport betoogt. Zeker op de korte termijn biedt dit kansen om snel meer woningen voor ouderen te realiseren.

In dit artikel zoomen we in op het splitsen van een grote woning in twee kleinere, iets dat vaak wordt genoemd maar nog (te) weinig wordt gedaan.

Waarom splitsen?

Veel ouderen willen graag kleiner wonen, omdat ze bijvoorbeeld alleenstaand zijn of moeite hebben om de woon- en energielasten te betalen. Uit recent onderzoek onder huurders van Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam (SOR) blijkt dat 15% tot 20% van de huurders interesse heeft om op de huidige plek kleiner te gaan wonen. Toch blijven mensen vaak zitten waar ze zitten. Ze zijn gehecht aan hun vertrouwde woning en omgeving en in de buurt ontbreekt het vaak aan aantrekkelijke alternatieven.

Het splitsen van woningen maakt het mogelijk dat mensen kleiner kunnen wonen in hun eigen omgeving. Dat heeft heel veel voordelen. In hun eigen omgeving blijven mensen vaak actiever en kunnen ze hun eigen gewoontes aanhouden. Daardoor blijven ze langer vitaal en zelfstandig en doen dus minder snel een beroep op de overbelaste zorg. Splitsen zorgt voor lagere maandlasten en het is vergeleken met nieuwbouw een snellere en duurzamere manier om extra woningen te realiseren.

Belemmeringen voor splitsen

Het splitsen van een woning is op dit moment niet eenvoudig. Veel bestemmingsplannen beperken het aantal woningen. Gemeentelijke regels stellen grenzen aan het opsplitsen van woningen door huisjesmelkers, maar daarmee ook aan deze wenselijke splitsingen. Bewoners zijn bang om gekort te worden op hun AOW en toeslagen omdat ze als een gezamenlijk huishouden worden gezien. De sociale cohesie kan veranderen als er veel kleine woningen bij komen. Daarbij komen praktische uitdagingen als het splitsen van installaties en het maken van nieuwe bergingen en buitenruimten. Deze complexiteit maakt dat splitsen vaak bij voorbaat afvalt en dat is gezien de voordelen een gemiste kans.

Hoe is dit op te lossen?

Voor de SOR hebben wij de mogelijkheden voor splitsing bij een aantal woongebouwen onderzocht. In eerste instantie dachten we daarbij aan een aanpak per woongebouw: een efficiënt plan bedenken, alle betrokken partijen meenemen en dan uitvoeren. Omdat het tijdelijk huisvesten van bewoners niet wenselijk was, wilde de opdrachtgever liever bij mutaties individuele woningen splitsen. Als pilot is een leegstaand appartement van 140 m2 in Rotterdam-Zevenkamp gesplitst. 

De reacties van bewoners op de modelwoning waren erg positief en kwamen overeen met het onderzoek van de SOR. De lagere lasten zijn een groot voordeel, maar ook dat er minder schoon te maken is. Hierbij speelt mee dat veel SOR-gebouwen beschikken over een ontmoetingsruimte. Als die er is, hebben mensen minder behoefte aan een grote eigen woning. Inmiddels zijn we bezig met meer modelwoningen.

Onze ervaring is dat het maken van een modelwoning een goede manier om de eigen organisatie, bewoners, de gemeente, nutsbedrijven en overige betrokkenen mee te nemen in het proces en om besluitvorming te bespoedigen.

Uiteindelijk wil de SOR door splitsing honderden extra woningen creëren in Rotterdam. Ook voor andere woningcorporaties kan deze aanpak interessant zijn. Uiteraard verschillen de randvoorwaarden per regio en doelgroep, maar de behoefte aan betaalbare woningen is zo groot dat alle beschikbare kansen moeten worden benut. 

Wilt u meer weten over onze ervaringen met het splitsen van woningen? Wij gaan graag met u in gesprek. Neem dan contact op met KYK architecten, Jorris Hoste, 06-24714165.