Hoe blijf je actief met een verpleeghuisindicatie?
Onlangs was ik in een soort vakantiepark. Rond een centraal veld stonden huisjes, er liepen kronkelpaadjes langs een grote vijver en ergens stond een getimmerde hut waar muziek uit kwam. Rond de huisjes renden twee schapen in het licht van de ondergaande zon. Ik was op bezoek bij het ZorgErf in Putten. Een verpleeghuis waar 48 mensen wonen met dementie en waar dagopvang geboden wordt aan buurtbewoners. Samen met een bont gezelschap van professionals uit het zorg- en vastgoeddomein lieten we ons inspireren door het verhaal van oprichters René en Yvonne van der Leest.
Wat mij raakte in hun verhaal was dat de bewoners hier uitgedaagd worden om nog zo veel mogelijk actief te zijn. Ze kunnen vrij rondlopen, ook buiten het terrein. Ze gooien zelf hun afval weg en sommigen helpen mee met het groenonderhoud. Natuurlijk zijn daar risico’s aan verbonden, mensen verdwalen wel eens en iemand kan uitglijden als het vriest. Maar het levert veel meer op: mensen drinken koffie bij de buren, zijn lekker buiten en voelen zich door hun kleine taken nuttig.
Op de terugweg besprak ik samen met een zorgbestuurder uit de randstad hoe dit concept ook in een stedelijke omgeving gerealiseerd kan worden. De randvoorwarden zijn daar echt anders: minder ruimte, een multiculturele bevolking en de omgeving is drukker. Maar de stad biedt ook kansen: er zijn musea en theaters en er is veel levendigheid. Je hoeft mensen die meer zorg nodig hebben niet voor alles af te schermen. Is het erg als ze een keer verdwalen?
In Putten zag ik hoe gebouwen mensen kunnen helpen actief te blijven. Omdat de huisjes los staan van de groepsruimte komen mensen op een natuurlijke manier buiten. De containers en dagopvang staan bewust ver weg zodat mensen veel lopen, moe worden en beter slapen.
In een compact, stedelijk gebouw kun je deze principes ook toepassen. Buitenruimte kun je mee-ontwerpen met de binnenruimte en zo natuurlijke looproutes creëren. Je kunt de huiskamers en studio’s ver van elkaar leggen en de ruimte er tussen ontwerpen voor actie en ontmoeting. Je kunt mensen uit de omgeving naar binnen halen en mensen uit het gebouw naar buiten. Eén ding is duidelijk: dit gaat niet vanzelf. Je moet er bewust voor kiezen, alles erop inrichten en iedereen blijven motiveren om de mogelijkheden van de mens centraal te stellen en niet de beperkingen.
Jorris Hoste
